Natura przyciąga: zapachem, krajobrazami, harmonią i urokiem, którego człowiek, mimo szczerych chęci nie potrafi naśladować tak wiernie, jak czyni to sama przyroda. Jest w niej czar i magia, jakiej trudno szukać w sztucznych wytworach ludzkich rąk.

Magiczna inspiracja w architekturze

Ta niedościgniona elegancja przez wieki była obiektem podziwu i tematem sztuki. Tworzono style ogrodnicze, które miały zawierać w sobie esencję tego, czym powinna być naturalna równowaga ekosystemu. Dzisiaj, w dobie betonowych dżungli, ludzie ponownie sięgają po prostotę i zmysłowość, z jaką przyroda kształtuje samą siebie.

Taki właśnie jest ogród naturalistyczny – projektuje się go w zgodzie z otaczającą przyrodą. Tworzony na terenach wiejskich, przy domkach jednorodzinnych na obrzeżach miast czy dużych działkach ogrodowych, usytuowanych w pobliżu lasów, jezior i łąk, które stanowią inspirację to kontynuowania tego malowniczego krajobrazu. Nie posiada żadnych wyraźnych granic, żadnego płotu, które mogłoby odgrodzić go od dzikości otaczającej natury.

Cechą charakterystyczną takich ogrodów są ich bujne zagajniki, stanowiące idealne schronienie dla małych zwierząt, jak jeże, wiewiórki, czasem również jaszczurki czy żaby. To też miejsce, gdzie ptaki mogą uwić gniazda, a motyle nacieszyć nieskrępowaną wolnością.

Dla pasjonatów przyrody

Ten rodzaj stylu architektonicznego przeznaczony jest przede wszystkim dla osób kochających naturę, pragnących w stworzyć blisko siebie warunki, jakich nie uświadczy się pośród miejskiego zgiełku.

Ogród naturalistyczny cechuje minimalna ingerencja człowieka w raz zaprojektowany ekosystem. Nie trzeba przekopywać grządek, pielić ani grabić liści, gdy nadchodzi jesień. Należy jedynie zadbać o to, aby nie wyrosło w nim zbyt wiele chwastów a krzewy nie rozrosły się w zarośnięty busz.

Chodzi o proste korygowanie naturalnej kompozycji, jaka sama się wytworzy. Resztę powinno pozostawić się prawom rządzącym przyrodą.

Projekt idealny

Architektura krajobrazu często kojarzy się z planami dopracowanymi w najmniejszych szczegółach oraz znajomością gatunków i odmian roślin, jakie można posadzić w bliskim sąsiedztwie. Czasem także okresem ich kwitnięcia, aby uniknąć sytuacji, w której część rabatek będzie bujnie rozrastać się i mienić kolorami, zaś druga nadal będzie stanowić smutne wspomnienie po minionej zimie.

Przy komponowaniu układu w ogrodzie naturalistycznym nie trzeba się martwić takimi rzeczami. Znacznie większy kłopot sprawia ich naturalne rozmieszczenie, tak, aby wydawało się, jakby drzewa, krzewy i byliny same wyrosły w miejscu, gdzie zasadził je człowiek.

Jest to najtrudniejszy etap, trwający niekiedy latami – nie ma tutaj żadnych konkretnych wskazówek, w jakim miejscu powinny znaleźć się poszczególne odmiany. Można eksperymentować, obserwując pierwotne zachowanie natury. Podziwiać, w jakim sposób się rozprzestrzenia, rozsiewacza po całej przestrzeni i ostatecznie tworzy własne kompozycje.

Dominacja prostoty

Istnieje kilka zasad, zgodnie z którymi zaleca się tworzenie naturalistycznej kompozycji. Większość z nich rządzi się podstawowym prawem – prawem prostoty. Natura nie szuka niczego na siłę, tworząc sztuczne piękno w miejscu, gdzie pierwotnie nie istniały warunki, w których taki majestat mógłby się rozwijać. Podobnie jest z ogrodem, gdzie króluje natura.

Oto kilka wskazówek, o jakich warto pamiętać podczas projektowania:

1. Wykorzystywać lokalne odmiany roślin, zaś obce gatunki traktować jako element subtelnego dopełnienia.

2. Powinno się łączyć w nim rośliny nieinwazyjne, które ewoluują, rozsiewając się i rozprzestrzeniają we własnym tempie i według własnych zasad.

3. Przeważającym kolorem jest zieleń z różnobarwnymi akcentami.

4. Wykorzystywać tylko naturalne formy, unikać roślin szczepionych i formowanych.

5. Jako detale architektoniczne używać jedynie naturalnych materiałów: głazów, drzewa, żwiru, kory.

6. Nie bać się wykorzystywać chwastów, ale pamiętać, aby nie było ich w nadmiarze i nie stworzyły wrażenia zapuszczenia ogrodu.

7. Zbiornik i alejki wodne powinny być naturalnie wkomponowane w krajobraz.

Należy także pamiętać, że rabaty powinny mieć swobodny charakter – czyli zamiast prostych, symetrycznych kształtów warto postawić na nierównomierne rozłożenie i nieformalną konstrukcję.

Odmiennie o każdej porze roku

Ogród naturalistyczny zachwyca swoim pięknem i harmonią niezależnie od sezonu. Wiosną i latem tętni życiem, słychać śpiew ptaków, cykanie świerszczy, szum liści poruszanych przez łagodną bryzę. W październiku i listopadzie, gdy opadają liście a większość ekosystemu przygotowuje się do zimy, możemy podziwiać uroki złotej polskiej jesieni. Zimą zaś, pośród bieli, pojawiają się zwierzęta poszukujące pożywienia i nieliczne odmiany roślin, którym niestraszny jest mróz i śnieg.

Aby stworzyć warunki jak najbardziej zbliżone do naturalnych, należy również pamiętać o tym, że przyroda daje swoim mieszkańcom szansę schronienia, wybudowania bezpiecznego miejsca, gdzie zwierzęta mogą zakładać gniazda i wychowywać młode. Szczególnie ważne jest to w przypadku ptaków, które potrzebują gęstych zarośli i roślin o jadalnych owocach. W zamian będą świetnie chroniły ogród przez szkodnikami.

Również motyle chętnie przylecą do ogrodu, jeżeli znajdzie się dla nich dużo przestrzeni pełnej słońca i ukochanych roślin: motylkowych, werbeny patagońskiej, budlei, tymianku, goździków, nachyłków, lawendy.

Polecane gatunki i odmiany roślin:

1. Drzewa: brzozy, jesiony, buki, dęby, lipy.

2. Krzewy: trzmieliny, głogi, derenie.

W tym kwitnące również zimą: jarzębiny, kaliny, dzikie róże, berberysy.

3. Pnącza: winobluszcze, powojniki, róże pnące.

4. Rośliny jednoroczne i dwuletnie: krwawniki, pysznogłówki, jeżówki, fiołki, bodziszki, chabry, rozchodniki, dziewanny, słoneczniki, paprocie, irysy.

5. Chwasty, pokrzywy, trawy.

Warunki naturalne

Ogród naturalistyczny, aby spełniał swoje zadanie, tzn, tworzył obraz niewymuszonego piękna i równowagi, jaką oferuje przyroda, powinien być zadbany i odpowiednio przygotowany.

Przede wszystkim nie powinno się nadużywać zasobów wodnych – zamiast tego zaplanować i wybudować zbiornik, gdzie zbierałaby się deszczówka. Pokrywa się to z jednym z założeń o byciu przyjaznym naturze, czyli postępowaniu proekologicznemu.

Taki ogród posiada również niewielkie wymagania glebowe, a użyźnianie go odbywa się dzięki naturalnemu kompostowi. Tworzy się on z opadłych liści i przekwitniętych kwiatostanów, dlatego nie należy ich sprzątać w czasie jesiennych porządków.

Z tego względu nie stosuje się w nim żadnych oprysków ani nawozów sztucznych. Unika się wszelkiej chemii, także w zbiornikach wodnych oraz przy tępieniu szkodników – zamiast tego pozwala się działać naturze, która przez tysiące lat sama nauczyła się radzić sobie z takimi problemami.

Jesień to również doskonały czas na sadzenie cebulek tulipanów, narcyzów, szafirków, rozdzielanie kęp bylin oraz przycinanie wybujałych pędów.

Należy także pozostawić nieregulowane brzegi zbiorników wodnych, gdzie swoje miejsce znajdą zwierzęta wodne.

Ponad to warto pamiętać, aby detale architektoniczne zbytnio nie rzucały się w oczy, stanowiąc jedynie uzupełnienie tła.

Wypoczynek na łonie natury

Ogród naturalistyczny to świadectwo szacunku do natury – człowiek podporządkowuje się pierwotnej sile przyrody, pozwalając, aby niewielki skrawek jego przestrzeni rządził się jej prawami. Zamiast niszczyć i budować na przekonanym gruncie, wspiera tworzenie i coroczne odradzanie się natury, nagradzającej go za to swym blaskiem i urodą.

Przyglądając się harmonii i ciszy panującej w ogrodzie można się odprężyć i zapomnieć o codziennych troskach, nawet jeżeli tylko przez krótką chwilę. Jest to miejsce magiczne, gdzie oddać się można kontemplacji i wyciszyć rozbiegane myśli.

Warto też pamiętać, że nie istnieje jeden sprawdzony sposób na zaprojektowanie takiego ogrodu, dzięki czemu nie tylko można popuścić wodze wyobraźni, ale też docenić, jak przy niewielkim wpływie człowieka natura stworzyła coś niesamowitego – dzikiego i tajemniczego, a jednocześnie tak wspaniale współpracującego.