Przycinanie drzewek owocowych to jeden z podstawowych zabiegów pielęgnacyjnych, dzięki którym nasze drzewka będą silne, zdrowe i obficie zaowocują.

Szczególnie z uwagi na zachwycające plony warto regularnie przycinać drzewka i krzewy owocowe w naszym sadzie.

Podstawową funkcją przycinania drzewek owocowych jest pobudzenie roślin do lepszego owocowania. Wykonywane regularnie, w odpowiedni sposób i w odpowiednim czasie sprawi, że nasz sad będzie wyglądał pięknie, drzewka i krzewy będą zdrowe i pełne smacznych owoców.

Przycinanie młodych drzewek owocowych

Przycinanie młodych, nowo posadzonych drzewek jest bardzo ważnym zabiegiem. Niezwykle często zdarza się, że w szkółkach podczas wykopywania młodych roślin system korzeniowy zostaje w pewnym stopniu uszkodzony. Kiedy posadzimy młode drzewka w ogrodzie i przytniemy część nadziemną rośliny sprawimy, że korzenie będą w stanie wyżywić całą roślinę. Do gałązek i liści powędruje dużo wody i składników odżywczych pobranych z gleby, co skutecznie pobudzi pąki do rozwoju. Równowaga pomiędzy korzeniami drzewka a jego koroną będzie zachowana. Ponadto, młode drzewka powinno się formować poprzez przycinanie, nadając koronie odpowiedni kształt, wybierając jeden pionowy pęd główny i nie dopuszczając do tworzenia się gałązek pod zbyt ostrym kątem, które w przyszłości mogą wyłamać się pod ciężarem owoców. Takie cięcia powinno się wykonywać przez kilka pierwszych lat od posadzenia drzewa.

Warto pamiętać, że zbyt silne cięcie osłabi roślinę i znacząco zmniejszy ilość zawiązywanych pąków kwiatowych w następnym sezonie, a także skutecznie zahamuje wzrost rośliny.

Dlaczego warto przycinać drzewka owocowe?

W przypadku starszych roślin przycinanie pobudza do lepszego owocowania, a także pomaga w prześwietlaniu korony. Kiedy usuniemy część gałązek i pędów, do wnętrza korony drzewa dotrze więcej światła, a to sprawi, że owoce będą większe, lepiej wybarwione i niezwykle smaczne. Różne drzewka owocowe przycina się w różnym czasie, jednakże w okresie letnim, najlepiej na przełomie lipca i sierpnia, należy usuwać tzw. wilki. Są to bardzo silnie i szybko rosnące pionowo, jednoroczne pędy, które pojawiają się na konarach drzew.

Kiedy należy przycinać drzewka owocowe?

Cięcie drzew owocowych możemy przeprowadzać w dwóch terminach: cięcie zimowe, które odbywa się w okresie spoczynku, oraz cięcie letnie w okresie wegetacji rośliny. Przycinając drzewka owocowe, zawsze powinniśmy regulować kształt jego korony, wycinać zbędne przyrosty oraz prześwietlać tam, gdzie gałęzie rosną zbyt gęsto. Zawsze należy ucinać pędy rosnące do środka korony, do dołu, a także krzyżujące się ze sobą, ocierające o siebie, znajdujące się zbyt blisko bądź te, które zacieniają inne i utrudniają dostęp do światła słonecznego. Taka korona, choć początkowo może wydawać się zbyt rzadka, w miesiącach letnich szybko zyska nowe liście i przyrosty, zacznie tworzyć pąki i obficie owocować. Ważne, aby nie wykonywać przycinania żadnych drzew owocowych jesienią, gdyż rany po cięciu mogą nie zagoić się przed nadejściem mrozów, co spowoduje choroby lub obumarcie rośliny.

Zimowe cięcie drzew owocowych

Z uwagi na zdrowie roślin, zimowe cięcie możemy przeprowadzić tylko wtedy, gdy mamy pewność, że mrozy już minęły. Najlepszy na przycinanie drzewek będzie dzień suchy, najlepiej z dodatnią temperaturą powietrza. Jeśli zdecydujemy się ciąć podczas zimnego lub deszczowego dnia, rany po cięciach mogą się ciężej goić, a także może dojść do zakażenia tych ran. W pierwszej kolejności możemy zacząć przycinanie jabłoni i grusz, które są najbardziej odporne na ewentualne przymrozki.

Jabłonie najlepiej owocują na pędach dwu-, trzy-, oraz czteroletnich. Cięcie powinno więc obejmować głównie zbyt dużą liczbę pędów jednorocznych, a także pędy starsze niż czteroletnie. Od czwartego roku po posadzeniu jabłoni należy regularnie wykonywać cięcia prześwietlające koronę drzewa, dzięki czemu doświetlimy wewnętrzne pędy i zapobiegniemy chorobom grzybowym. W lecie warto usuwać tzw. wilki, które nie odrosną, jeśli usunięte zostaną na przełomie lipca i sierpnia.

Grusze najlepiej przycinać od początku marca do połowy maja. W tym okresie formujemy koronę drzewa. Cięcie można przeprowadzić jedynie w dzień suchy i pogodny, w przeciwnym wypadku łatwo może dojść do zainfekowania ran po cięciu. Zaraz po posadzeniu i przez kilka kolejnych lat przycinanie gruszy należy ograniczyć jedynie do formowania korony. W przypadku starszego drzewa, mocno owocującego, można przeprowadzić silniejsze cięcie. Pamiętajmy jednak, że silne cięcie gruszy zmniejsza obfitość owocowania, choć owoce zyskują na wielkości.

Podczas cięcia zimowego warto prześwietlić korony bardzo młodych, szybko rosnących drzewek owocowych, w tym także śliwy, brzoskwini, moreli i nektaryny. Dzięki temu będzie można kontrolować ich wzrost i kształt korony.

Pamiętajmy także, że zimowe cięcie drzew powinno być dość umiarkowane. Zbyt silne cięcie jest bardzo ryzykowne, gdyż może spowodować poważne infekcje chorobowe. Ponadto, w przypadku młodych, zdrowych, silnie rosnących i doskonale odżywionych drzew, silne cięcie może spowodować zahamowanie ich wzrostu.

Letnie cięcie drzew owocowych

Cięcie letnie odbywa się latem, w okresie wegetacji rośliny. W tym okresie na drzewach są już wyrośnięte owoce, a w przypadku drzew pestkowych, owoce są już zwykle świeżo zebrane.

Wiśnie doskonale znoszą cięcie letnie, co rzadko zdarza się w przypadku cięcia zimowego. Wiśnia jest bardzo podatna na choroby, które atakują zwykle w okresie jesieni, zimy i przedwiośnia. Cięcie letnie zmniejsza ryzyko chorób.

Czereśnie szczepione na podkładkach karłowych wymagają cięcia zimowego. W tym przypadku nie jest istotnym ograniczenie wzrostu drzewka, lecz prześwietlenie korony i formowanie jej kształtu. W przypadku czereśni szczepionych na standardowych podkładkach, cięcie letnie jest konieczne, aby ograniczyć błyskawiczny wzrost drzewa.

Morele są podatne na choroby kory i drewna. Wykonanie cięcia letniego u drzewek rosnących w naszym sadzie około 4-5 lat zapobiega tym chorobom i pomaga utrzymać roślinę w zdrowiu. Dodatkowo, ten zabieg pielęgnacyjny skutecznie hamuje wzrost drzewa i rozrost jego korony. Ważne jednak, aby nie skracać gałęzi, a cięcie przeprowadzić najpóźniej do pierwszych dni sierpnia.

Brzoskwinie wymagają ogromnej ilości światła, przez co cięcie letnie jest nieodzownym zabiegiem pielęgnacyjnym tego gatunku drzew. Pędy, które znajdują się w cieniu bardzo szybko zamierają. W przypadku nie ciętych brzoskwiń, środkowe i dolne części korony dość szybko ogołacają się i nie zawiązują pąków kwiatowych. Kwitnienie przenosi się na zewnętrzne oraz górne części korony, gdzie pojawiają się co raz to nowe pędy. Drzewo szybko traci na witalności, a owoce stają się małe i niesmaczne, zmniejsza się także ich liczba. W przypadku brzoskwiń, cięcie należy rozpocząć już na przełomie czerwca i lipca, kiedy zmniejszamy ilość pędów przy konarach i większych gałęziach. Silne, tegoroczne pędy na konarach i gałęziach powinno się skracać nad piątym pąkiem od podstawy, co skutecznie zapobiega ogołoceniu wewnętrznej części korony, jednocześnie nie dopuszczając do zbyt silnego rozrostu pędów. Takie cięcie przeprowadzamy w drugiej połowie lipca. Drzewa brzoskwini po cięciu letnim bardzo obficie zawiązują silne pąki, które w większości powinny przetrwać mrozy.

Czym przycinać drzewka owocowe?

Do przycinania drzewek owocowych należy dobrać odpowiednie narzędzia. Wykonywanie tego zabiegu bez odpowiednich, dobrze przygotowanych narzędzi może skończyć się źle zarówno dla ogrodnika, który te prace wykonuje, ale przede wszystkim zagraża roślinom. Do wyboru mamy noże ogrodnicze, nożyce ogrodowe, sekatory tradycyjne, dwuręczne, tyczkowe, a także piły ogrodnicze. Podczas wyboru odpowiednich narzędzi w sklepie pamiętaj, że powinny być wygodne i bezpieczne. Narzędzia z gumową bądź plastikową rączką są wygodniejsze i bezpieczniejsze w użyciu niż te z metalowym uchwytem. Sekatory dwuręczne powinny posiadać odbijacze, które ochronią palce i przeguby dłoni przed urazami.

Po każdym użyciu należy dokładnie oczyścić narzędzia. Ostrza wykonane ze stali nierdzewnej lub stali węglowej są najbardziej wytrzymałe i nie tępią się tak szybko. Decydując się na zabieg przycinania drzewek owocowych koniecznym jest posiadanie narzędzi doskonale naostrzonych. Dzięki temu, cięte pędy nie będą strzępione, a rany po cięciu zdecydowanie szybciej będą się goić. Dodatkowo, ochroni to roślinę przed zainfekowaniem ran po cięciu.