Wbrew powszechnej opinii podstawą dobrze owocujących drzew nie jest wyłączni ich podlewanie i nawożenie, ale także bardzo ważne jest odpowiednie ich przycinanie. Trzeba jednak pamiętać, że nie jest to tak proste, jak może się wydawać. Prawidłowe przycinanie drzew owocowych może być bowiem zarówno źródłem ich siły i bujnego owocowania, jak i też, jeżeli zostanie zrobione niewłaściwie, przyczyną ich stopniowego obumierania. Gdzie zatem tkwi sekret odpowiedniej pielęgnacji drzew owocowych?

Przycinać czy nie przycinać?

Każdy młody ogrodnik mając do czynienia z drzewami owocowymi pragnie tego, by w okresie owocowania móc cieszyć się z bogatych i obfitych plonów. Często jednak w wyniku braku informacji lub też zbytniej nadgorliwości rośliny podlegają nie do końca właściwej pielęgnacji. Trzeba przy tym zaznaczyć, że przycinanie drzew owocowych nie jest zadaniem prostym. Choć z technicznego punktu widzenia nie będzie ono nastręczać zbytnich problemów, to należy skupić uwagę na tym kiedy i w jaki sposób oraz które drzewo należy przycinać.

Pytanie zatem nie brzmi – czy przycinać drzewa owocowe – bo to, że jest to konieczność to oczywistość. Zasadnicze pytanie pojawiające się przed ogrodnikami i sadownikami będzie zatem brzmiało – jak przycinać?.

Przycinanie drzew owocowych. Od czego zacząć?

Przed pierwszym podejściem do przycinanie drzew owocowych trzeba pamiętać o tym, jakie skutki powinno ono przynieść. Trzeba jednak pamiętać, że to jak dana roślina będzie przycinana zależy od tego jaką rośliną jest.

Mówiąc innymi słowami technika, okres i rodzaj przycięcia będzie zależny od:
– rodzaju pędów, na których pojawiają się kwiaty, a następnie owoce,
– okresu owocowania.

Choć co do zasady przycinanie drzew owocowych przynosi z gruntu pozytywne rezultaty dla ich wegetacji i późniejszego owocowania, to należy pamiętać, że przeprowadzony ze zbyt dużą radykalnością może skutkować w sposób negatywny. Trzeba bowiem zapamiętać, że odjęcie od drzewa zbyt dużej ilości pędów lub też za głębokie ich usunięcie może przynieść opłakane skutki.

Niewłaściwe przeprowadzony proces przycinanie może zatem skutkować:
– osłabić roślinę,
– zmniejszyć odporność na niskie temperatury,
– osłabić wobec szkodników i chorób.

Zaleca się zatem, aby przycinanie rozkładać w czasie tak, by miał on miejsce w przeciągu 2 – 3 lat. Dodatkowo trzeba przy tym pamiętać, że cięcie jesienne jest o wiele mniej intensywne niż to, które przeprowadzane w zimie czy też wczesną wiosną. Warto jednak podkreślić, że nie wszystkie drzewa wymagają zabiegów w tym okresie.

Przycinamy drzewa owocowe.

Pierwsza zasadą przy przycinaniu drzew owocowych to świadomość tego, jaki gatunek chcemy pielęgnować. To właśnie kwestia tego, o jakim drzewie mówimy ma zasadnicze znaczenie przy określaniu terminu i rodzaju przycięcia. Zatem w zależności od gatunku drzew owocowe przycina się zgodnie z poniższą listą:
– jabłonie, grusze, śliwy – w ostatnich dniach lutego,
– brzoskwinie oraz nektaryny – po pojawieniu się pierwszych pąków, kiedy temperatura powietrza wzrośnie,
– wiśnie, czereśnie – tuż po zbiorach, kiedy drzewa są mniej narażone na zakażenia.

Cięcie najpopularniejszych drzew owocowych

Do grona najpopularniejszych drzew owocowych w naszych ogrodach i sadach bez wątpienia należy jabłoń. Wszyscy kochamy polskie jabłka i każdy zna co najmniej kilka sposób ich spożywania. Jednocześnie trzeba przyznać, że jabłonie są przystosowane do polskiego klimatu i cechuje je wyjątkowa odporność zarówno na niskie temperatury, jak i czynniki chorobotwórcze. Tym samym ich przycinanie nie jest obarczone dużym ryzykiem przekroczenia granic i jednocześnie stanowi gwarancje bogatych plonów. Dodatkowo trzeba podkreślić, że prawidłowo przeprowadzone przycinanie będzie nie tylko przyczyniało się do zwiększenia ilości owoców ale także pozwoli na łatwiejsze ich zbieranie. Ponadto prawidłowo prowadzona pielęgnacja będzie skutkowała łatwiejszym prowadzeniem dalszych zabiegów w przyszłości.

Warto tu zaznaczyć, o czym zresztą wiele osób wie, że jabłoń nie jest drzewem, które bez przycinanie sobie nie poradzi. Będzie ono owocowało i rosło zdrowo. Jednak brak prawidłowej pielęgnacji będzie skutkował nadmiernym rozrostem korony drzewa, co z kolei nie pozwoli na odpowiednie rozrost owoców. W dalszej perspektywie jabłka będą zwyczajnie małe i nie będzie ich zbyt wiele. Jak łatwo się domyślić takie efekty będą miały swój finał w postaci choroby całego drzewa aż do jego obumarcia.

Przed przystąpieniem do przycinania jabłoni należy pamiętać, że największą wydajność drzewko osiąga na pędach co najmniej dwuletnich, jednak nie starszych niż czteroletnie. Co za tym idzie w toku przycinania należy zadbać o to, by usuwać pędy jednoroczne i dbać o to, by nie było na drzewie starszych niż czteroletnie.

W przypadku jabłoni trzeba zwrócić uwagę na to, w jakim terminie będzie wykonywane przycinanie. Determinuje bowiem ono, to w jaki sposób należy robić. Ryzykiem źle dobranego terminu może być to, że drzewo zachoruje i zamiast pozytywnego otrzymany efekt będzie negatywny. Co ważne rodzaj przycinanie jest również zależy od tego, jak „stare” jest dane drzewo. Inaczej bowiem przebiega przycinanie drzew młodych, a inaczej takich, które już posiadają uformowaną koronę.

Przycinanie młodej jabłonki

Drzewko jabłoni sadzi się wiosną lub jesienią, jednak przycinanie młodej sadzonki przycina się wyłącznie w okresie wiosennym. Najlepszym do tego miesiącem będzie marzec lub kwiecień. Tym samym jabłoń posadzona wiosna powinna być przycięta jeszcze tego samej wiosny. Natomiast ta, która została posadzona jesienią w okresie pierwszej wiosny po posadzeniu. Pierwsze cięcie ma zadanie przede wszystkim uformowanie korony drzewa. Warto jednak zwrócić uwagę na to, że wiele drzewek jest sprzedawanych już jako przycięte, co za tym idzie zwalania to od pielęgnacji.

W przypadku posadzenia drzewka, które nie jest jeszcze rozgałęzione należy je przyciąć w okolicach 70 – 90 centymetra. Będzie to punkt, w którym zaczną wyrastać nowe pędy boczne. Dodatkowo jest to wysokość, która skutecznie ułatwia dalszą pielęgnację i ewentualnie zbieranie plonów. Rzecz jasna trzeba pamiętać o tym, że jest to wysokość sugerowana. Jeżeli wzrost ogrodnika lub też plany co do samego drzewa są odmienne, możliwe jest przycięcie drzewka wyżej.

W przypadku kiedy zabiegowi przycięcia podlega drzewko, które posiada już koronę – pęd główny i kilka pędów bocznych, proces ten przebiega nieco inaczej. Wówczas należy przyciąć od 3 do 7 pędów, które są osadzone poziomo lub nieco pod skosem. Pozostałe pędy należy przyciąć maksymalnie o 1/3 długości. Trzeba przy tym pamiętać, że również pęd główny należy nieco przyciąć, co skutecznie pobudza go do wzrostu.

Zasadniczym celem przycinania młodego drzewka jabłoni jest to, by prawidłowo uformować jego koronę. Ma to związek z dbaniem o jego prawidłowy rozwój, który ma następnie ułatwiać jego dalszą pielęgnację oraz dokonywanie zbiorów. Okres przycinania formującego koronę trwa od 3 do 4 lat. Podstawową kwestią, o której trzeba pamiętać na tym etapie pielęgnacji jest to, by zachować odpowiednią wysokość drzewka. Wskazane jest by było to mniej więcej 80 centymetrów od ziemi do pierwszej rozgałęzienia. Oczywistym pytaniem jest to, w jaki kształt uformować koronę? Choć panuje tutaj swoboda w kwestii wyboru, to większość ogrodników zaleca by była to korono wrzecionowa, które nazywa się także piramidalną. Stwarza ona najlepsze warunki do rozwoju owoców i jednocześnie ułożone w ten sposób gałęzie o wiele lepiej znoszą obciążenia owocami.

Przycinanie starszych jabłoni.

Po upływie pierwszych 3 – 4 lat mija okres, w którym przycinanie drzewka ma na celu wyłącznie formowanie korony. Starsze drzewa należy poddać zabiegom, które mają na celu przede wszystkim prześwietlające gałęzie drzewa. Dzięki temu światło słoneczne będzie docierało głębiej w koronę i pozwoli na lepszy rozwój owoców. Warto przy tym pamiętać, że jest to także metoda na regulowanie wielkości i ilości owoców. Lepszy dostęp światła, mniejsze zagęszczenie gałęzi spowodują pojawienie się większej ilości dużych owoców. W przeciwnej sytuacji, przy większym zagęszczeniu gałęzi drzewka owoce będą mniejsze i będzie ich nieco mniej.

W stosunku do nieco starszych drzew możliwe jest wykonywanie przycinania w okresie zimowym. Należy się go podejmować w momencie, kiedy zima jeszcze trwa ale brakuje już ryzyka, co do tego, że pojawią się nagłe i siarczyste mrozy. Co za tym idzie najlepszym momentem na zabieg będzie czas końca lutego, aż do pierwszych zielonych pąków. Jak zatem widać trzeba zabrać się za prace ogrodnicze wcześniej niż przyjmuje to wielu amatorskich ogrodników. Przyśpieszenie tych zajęć o kilka tygodni pozwoli na prawidłową pielęgnację jabłoni.

Trzeba pamiętać także o tym, że jabłonie mogą być przycinane także w okresie letnim. Wtedy to zabieg ten ma wyjątkowo ważne znaczenie. Polega ono na tym, że usunięciu ulegają tak zwane wilki, czyli letnie silne pędy. Ich cechą charakterystyczną jest to, że rosną pionowo w górę, stronę serca korony. Tym samym głównym zadaniem, jakie stoi przed ogrodnikiem dokonującym letniego przycięcia jest usunięciu pędów rocznych – wilków, i pozostawieniu tych, które rosną w kierunku nieco po skosie od głównego pędu.

Warto przy tym pamiętać, że moment letniego przycinania jabłonki powinien być dopasowany do indywidualnego trybu dojrzewania owoców na danej odmianie jabłonki. W zależności zatem od odmiany przycinanie dokonuje się w okresie od początku lipca do początku września. Po upływie tego okresu należy zaprzestać zabiegów z uwagi na fakt, że będą one działały pobudzająco na wzrost. Tymczasem w okresie jesiennym drzewko powinno wchodzić w okres spoczynku. Letnie cięcie jest wyjątkowo ważne, szczególnie tam, gdzie drzewa po zabiegach zimowych wypuściły wiele, pionowych pędów czyli wilków. Warto także pamiętać, że letnie przycinanie wykonuje się poza jabłonią również na gruszy oraz śliwie czyli najpopularniejszych polskich drzewach owocowych.