Katalpa, zwana również surmią czy catalpą, to egzotyczne jak na polskie warunki drzewo, które za sprawą swoich dużych, sercowatych liści staje się ozdobą każdego ogrodu. Jak każda inna roślina wymaga odpowiedniej pielęgnacji, by rosła zdrowo i mogła cieszyć oko. Jakie podłoże, jakie zabiegi stosować i jaką odmianę wybrać? Warto dowiedzieć się o katalpie czegoś więcej i poznać odpowiedzi na wszelkie pytania.

Egzotyczna ozdoba

Katalpa jest rośliną pochodzącą z Azji, ciepłolubną, niezwykle urodziwą. Ze względu na swoje upodobanie do ciepła nie przyjmie się w każdym rejonie Polski, a to ze względu na występowanie srogich zim. Poza wspomnianymi liśćmi, które są naprawdę spore, katalpa szczyci się egzotycznie wyglądającymi kwiatami oraz interesującymi owocami – zdobią one drzewo przez cały rok.

Owoce surmii przypominają strąki fasoli, stąd też roślina ta bywa również nazywana drzewem fasolowym. Mają one postać torebek, w których skryte są nasiona. Te z kolei mają dwa tak zwane skrzydełka. Owoce są długie i wąskie, mogą osiągnąć długość nawet 40 centymetrów. Pojawiają się jesienią i rosną do wiosny, można więc przyglądać się im przez wiele miesięcy.

Polską nazwą systemową jest surmia bignoniowa. Charakteryzuje się ona szeroką koroną, kwiatami przypominającymi storczyki, długimi strąkami, krótkim i grubym pniem – śmiało można powiedzieć, że katalpa to taki „parasol w ogrodzie”.

Własności lecznicze

Choć może się to wydawać informacją dziwną, to surmia wykazuje właściwości lecznicze, przez które jej owoce i liście wykorzystywane są w medycynie naturalnej. Można je spożywać na kilka sposobów, najczęściej stosuje się je jako napary lub okłady. Sprawdzą się one w szczególności w przypadku występowania stanów zapalnych, problemów z oddychaniem, stanów alergicznych, a również przy przewlekłym stresie.

Odmiany surmii

Do tej pory botanicy potwierdzili występowanie dziesięciu odmian katalpy w jej naturalnym miejscu pochodzenia, to jest w cieplejszych regionach Azji Wschodniej i Ameryki Północnej. Klasyczna odmiana może osiągnąć do dwudziestu metrów wysokości, w polskich warunkach uprawiać można te zdecydowanie niższe. W Polsce przyjęła się uprawa dwóch odmian oraz wersji karłowatej, która nie zawiązuje kwiatów.

Catalpa Aurea

Surmia Aurea to jedna z odmian, która charakteryzuje się nabieraniem z wiekiem coraz bardziej zaokrąglonych kształtów – po latach może poszczycić się kształtną, owalną koroną. Osiąga do 5 metrów wysokości, ma duże, atrakcyjne liście o nieco sercowatym kształcie – u młodej rośliny są żółtawe lub złociste, z czasem stają się zielone. Jej kwiaty są białe, zebrane w kwiatostany wiechowate osiągające długość do 30 centymetrów, najczęściej kwitnie w lipcu. Odmiana ta jest dość odporna na mróz, jednak młode drzewa warto okrywać na zimę.

Surmia Nana

Odmiana ta to powoli rosnące drzewo. Charakteryzuje się płaskokulistą, gęstą koroną, która dorasta do 5 metrów średnicy. Jej liście są zielone i w kształcie serc. Odmiana ta nie posiada kwiatów.

Catalpa ovata

Charakteryzuje się mniejszym kwiatem, który kwitnie w większych kwiatostanach. Kwiaty są najczęściej w odcieniu żółci, w środku zaś mają fioletowe kropki lub cętki. Osiąga do 15 metrów wysokości.

Catalpa speciosa

Charakteryzuje się bardziej stożkowatą niż okrągłą koroną. Dorasta do 15-20 metrów, jej kwiaty także są mniejsze i w większych kwiatostanach.

Catalpa erubescens

Odmiana będąca mieszanką ze względu na liście – występują zarówno sercowate, jak i dwuklapkowe. Jej kwiaty są zazwyczaj białe i kwitną stosunkowo późno, bowiem na przełomie lipca i sierpnia.

Katalpa surmia – sadzenie

Chcąc cieszyć się tą rośliną w polskim ogrodzie, trzeba mieć na uwadze jedną ważną rzecz. Jeżeli chodzi o roślinę katalpa sadzenie odbywać powinno się w miejscu zacisznym i słonecznym – nie dysponując takim, należy liczyć się z tym, że surmia źle zniesie zimę i będzie przymarzać.

Sadzenie może odbywać się pojedynczo, jak i w grupach. Surmia odporna jest na zanieczyszczenia powietrza, więc można ją wybrać, mieszkając w dużym mieście, nie straci na swoim wyglądzie.

Jako że roślina ta szczyci się rzucaniem wokół siebie cienia – i to dość sporego – niewskazane jest sadzenie pod nią innych roślin czy kwiatów, gdyż przez rozłożystość surmii mogą mieć za mało potrzebnego do wzrostu słońca. Poza tym surmia sama w sobie jest dość reprezentatywna i stanowi ozdobę ogrodu, nie ma więc konieczności przystrajania tej części ogrodu, gdzie ona jest posadzona, innymi roślinami.

Pielęgnacja

Na pytanie „katalpa jak kwitnie” zdołano odpowiedzieć już powyżej – najczęściej kwiat zawiązuje się przy odmianie Aurea w okolicach lipca – warto więc przejść do omówienia pielęgnacji surmii.

Wśród wielu pytań o tę roślinę, z pewnością pojawi się to: „katalpa kiedy i jak przycinać”? Odpowiedź jest dość prosta – wtedy, kiedy występuje taka potrzeba. W przypadku odmiany Nana przycinanie nie jest potrzebne, gdyż ta roślina nie ma takich wymagań.