Zakładanie ogrodu

Zakładanie własnego ogrodu to nie tylko wielka radość, odpoczynek wśród zieleni i satysfakcja z tworzenia wymarzonego miejsca, ale też mnóstwo decyzji do podjęcia, które zaowocują dopiero z czasem. Nic dziwnego, że osoby chcące mieć piękny i wygodny w uprawie własny ogród, często decydują się na powierzenie prac nad nim architektom zieleni. To oni, w zależności od przestrzeni do dyspozycji i określonego wcześniej typu gleby, mogą dobrać właściwie rośliny, krzewy i drzewa, które będą przez wiele lat dawać radość jego użytkownikom. Jeśli jednak decydujemy się na samodzielne obsadzanie naszego ogrodu, warto zastanowić się, które rośliny powinniśmy posadzić w nim na początek?

Kilka zasad zakładania ogrodu

Decyzje o roślinach sadzonych w naszym ogrodzie podejmijmy racjonalnie, robiąc przede wszystkim plan wstępny ogrodu. Warto przy jego powstawaniu brać pod uwagę takie podstawowe aspekty, jak:
• rodzaj gleby – oczywiście można w pewnym stopniu wpłynąć na jakość gleby przez jej nawożenie i odpowiednią pielęgnację, warto jednak sprawdzić, jakiego typu rośliny są na tyle kapryśne, że nie sprawdzą się jako nasadzenia w dostępnej dla nas przestrzeni ogrodowej; niektóre z nich, nawet po nawożeniu i odpowiedniej pielęgnacji nie będą dawać zadowalających efektów uprawy;
• oświetlenie ogrodu – w zależności od wędrówki słońca warto zdecydować się na rośliny bardziej i mniej ciepłolubne, sadząc je na odpowiednich stanowiskach;
• dostępną przestrzeń ogrodu – im jest on mniejszy, tym bardziej dokładnie trzeba go zaplanować, pamiętając, że rośliny muszą mieć też przestrzeń, w której będą się dogodnie rozwijać; zbyt gęste nasadzenia powodują mniejszy wzrost, niechciane krzyżówki lub częste choroby, występowanie szkodników i stopniowe obumieranie roślin;
• styl, w jakim chcemy utrzymać ogród – inne rośliny sprawdzą się doskonale w stylistyce nawiązującej do nieco dzikich ogrodów angielskich, inne – w uporządkowanych ogrodach w stylu francuskim; jeśli decydujemy się na jakąś stylistykę, starajmy się jej konsekwentnie trzymać;
• czas, jaki możemy poświęcić na pielęgnację ogrodu – pamiętajmy, że posadzone rośliny odwdzięczą nam się pięknymi kwiatami i liśćmi tylko pod warunkiem ich właściwej uprawy; nawożenie, podlewanie czy nawet usuwanie przekwitłych już roślin lub walka ze szkodnikami potrafią zająć dużo czasu; wybierając więc rośliny ogrodowe miejmy na uwadze ich wymagania i własne możliwości fizyczne pozwalające na odpowiednią ich pielęgnację.

Krzewy i drzewa

Ogrodowe nasadzenia warto zaczynać od drzew i krzewów, które są najbardziej długowiecznymi i największymi zazwyczaj roślinami ogrodowymi. Wybierając ich gatunki, wybierajmy więc miejsca, które pozwolą na rozrost do rozmiarów finałowych po latach. Warto sadzić je także w miejscach wymagających osłony przed porywistymi wiatrami – rozrastające się krzewy i drzewa wyciszą przestrzeń pozwalając na sadzenie w ich otoczeniu roślin bardziej wymagających pod tym względem.
Jeśli chodzi o wybór drzew i krzewów długoletnich sadzonych na początku planowania ogrodu, starajmy się go zróżnicować, sadząc zarówno zimozielone drzewa i krzewy iglaste, które ożywią ogród w okresie zimy, jak i zmieniające się wraz z porami roku rośliny liściaste, o różnych kolorach liści czy kwitnące w lecie i na wiosnę. Dla osłony i stworzenia szybkiego żywopłotu doskonale sprawdzą się rośliny takiej, jak żywotniki – czyli tuje – mało wymagające i szybko rosnące krzewy; cyprysiki – w ich przypadku warto zwrócić uwagę na ich odmiany – mają one bowiem mniejsze i większe wymagania czy kolumnowe jałowce – kolejne rośliny dla osób niespecjalnie mających czas na staranną pielęgnację ogrodową, nie mają bowiem specjalnych wymagań co do stanowiska oraz jakości uprawy.

Dobrym wyborem będą także krzewy liściaste nie tracące ich w trakcie zimy, jak bukszpany wiecznozielone, kaliny sztywnolistne, mahonie pospolite, irgi zimozielone czy ogniki szkarłatne odznaczające się nie tylko pięknymi, ciemnozielonymi liśćmi, ale też czerwonymi owocami ożywiającymi smutek ogrodu zimą.
Jeśli natomiast myślimy o drzewach zachowujących także zieleń w okresie zimowym, w ogrodach dobrze się sprawdzają niezbyt wymagające, rosnące nawet na suchych, pisakowych glebach sosny i świerki, cisy, modrzewie oraz jodły – pozwalające także na szybkie cieszenie się z ich rozrostu dającego cień, wpływającego pozytywnie na jakość powietrza w ogrodzie i osłonę przed spojrzeniami osób z zewnątrz.

Aby zadbać o wygląd ogrodu także w okresie jesiennym, kiedy stopniowo oszałamiające letnie kolory zaczynają znikać, warto posadzić w ogrodzie już na początku jego tworzenia krzewy i drzewa o ładnie przebarwiających się w tym okresie liściach w kolorze złotym i rdzawym. Tu idealnie sprawdzą się nasadzenia takie, jak szybkorosnące brzozy, azalie, różnobarwne klony, egzotyczne, ale już oswojone w polskiej przestrzeni miłorzęby chińskie czy sumaki octowce. Dzięki wielości ich barw zestawionych z jesiennymi kwiatami, ten okres stanie się nieco mniej szary w naszym ogrodzie.
Jeśli chcemy w ogrodzie posadzić drzewa owocowe, musimy przygotować się na nieco bardziej rozbudowaną pielęgnację i ewentualny zawód, część z nich jest bowiem słabo odporna na większe mrozy. Najlepiej sprawdzą się w ogrodach przydomowych takie drzewa, jak jabłonie, wiśnie, grusze, czereśnie czy morele, pozwalające cieszyć się u progu wiosny ich licznymi kwiatami i owocami, pojawiającymi się jednak dopiero po kilku latach uprawy.

Krzewy kwitnące

Roślinami, które dają piękne i zmienne akcenty kolorystyczne, zapach oraz przyciągają motyle i pszczoły, są krzewy kwitnące najczęściej już na wiosnę lub wczesnym latem, które także warto wybrać planując ogród już na samym początku. Należą do nich lubiące stanowiska na ziemi próchniczej i lekko nasłonecznione: bez lilak – oszałamiający swoim zapachem w maju, jaśmin – którego białe, także intensywnie pachnące kwiaty pojawiają się pod koniec maja oraz kalina koreańska, której kwiaty skupione są w kulistych kwiatostanach i pojawiają się na krzewie pod koniec kwietnia lub w maju. Z roślin lubiących stanowiska mocno nasłonecznione, warto zdecydować się m. in. na budleję Purple Chip „Purple Haze”, której purpurowe, piękne kwiaty przyciągają licznie motyle i zdobią krzew wyjątkowo długo, bo od lipca do pierwszych przymrozków; róże – wśród których można wybierać z mnóstwa odmian cieszących różnobarwnymi kwiatami i zapachami, dobrze rosnące wzdłuż ścieżek ogrodowych lub pod oknami czy porzeczki krwiste, których kwiaty pojawiają się bardzo wcześnie, już w połowie kwietnia, ciesząc oko spragnione odmiany po zimowej szarzyźnie.

Byliny ogrodowe

Roślinami, które dobrze sprawdzają się na początek obsadzania ogrodu, są bowiem także proste w uprawie i będą cieszyć barwnymi kwiatami przez wiele lat, są byliny wieloletnie. Tu odmian jest tak wiele, że możemy wybierać ulubione kolory czy zapachy, tworząc z nich urokliwe kompozycje rabatowe. Warto przy tym pamiętać o zasadach ich kompozycji, sadząc wyższe byliny z tyłu rabaty dostępnej tylko z jednej strony, a niskie krzaczki na jej brzegach. W przypadku rabat dostępnych ze wszystkich stron, najwyższe byliny sadzimy w jej środku, a najniższe na brzegach rabaty. Do łatwych w uprawie, a efektownych bylin należą m. in. astry nowoangielskie, cieszące oczy już na jesieni, kwitną bowiem od września do listopada; floksy wiechowate – różnokolorowe i pięknie pachnące, a więc licznie przyciągające pszczoły i motyle krzewy kwitnące w lipcu i sierpniu; irysy – o niezwykłych kwiatach, które niestety cieszą dość krótko, bo tylko w czerwcu, ale są wyjątkowo lubiane przez wszystkich ceniących sobie ich oryginalną formę; krokusy – będące jedną z najpopularniejszych bylin ogrodowych, są bowiem pierwszą zapowiedzią wiosny, kwitnąc tuż po stopnieniu śniegów już w marcu, są to wprawdzie rośliny o jednorocznych bulwach, ale po przekwitnięciu starych bulw każdorazowo powstają nowe, dając w sumie uprawę wieloletnią; liliowce – przypominające nieco kształtem lilie o różnobarwnych, kielichowatych kwiatach, dość szybko rozrastające się, a więc wymagające kontroli nad ich nadmierną ekspansją czy rozchodniki tworzące piękne kobierce o drobnych kwiatach pojawiających się w lipcu.

Rośliny jednoroczne

Jeśli szukamy roślin łatwych w uprawie, a jednocześnie dających najszybsze efekty barwne i zapachowe w tworzonym dopiero ogrodzie – możemy postawić śmiało na rośliny jednoroczne, czyli wysiewane z nasion na wiosnę i dające zazwyczaj szybko rosnące kwiaty uatrakcyjniające ogrodowe rabaty w okresie letnim. W takim wypadku wybierajmy takie rośliny, jak mało wymagające aksamitki o różnobarwnych, postrzępionych płatkach; maciejka – wprawdzie nieco mniej efektowna, za to wyjątkowo lubiana ze względu na oszałamiający zapach; dwuletnie bratki ogrodowe, które wymagają tylko okrycia na zimę przed mrozami czy czarnuszka damasceńska, nieco wyższa roślina jednoroczna o białych, niebieskich lub różowych kwiatach, dobrze komponująca się z niższymi roślinami na ogrodowych rabatach.

Trawa czy kwietna łąka?

Pozornie tylko piękny i puszysty trawnik jest najprostszym sposobem na zazielenienie naszego ogrodu. W rzeczywistości osiągnięcie idealnego trawnika staje się zazwyczaj ciężką pracą i godzinami spędzonymi na nawożeniu, przycinaniu, podlewaniu trawy oraz walce ze szkodnikami, jak krety. Warto więc, planując i zakładając ogród, zastanowić się nad wyborem zamiast trawnika – kwietnej łąki, która wymaga koszenia tylko dwa razy w roku, a poza tym cieszy oko różnorodnością roślin kwitnących na niej w różnych porach roku, jak stokrotki czy chabry. Zamiast trawy można także pod drzewami i krzewami sadzić kobierce z bylin czy niewysokich krzewów, które również zazielenią ogród, a nie wymagają aż tak czasochłonnej pielęgnacji.

Zakres roślin sadzonych w ogrodzie może się oczywiście zmieniać w trakcie upływu lat i zdobywania doświadczenia domowego ogrodnika. Wskazane jednak powyżej rośliny, kwiaty i krzewy powinny stać się ozdobą każdego, nawet najmniej doświadczonego hodowcy, zachęcając go do kolejnych eksperymentów i upiększania swojego ogrodu.