Jabłka są dumną polskich sadów. To najpopularniejsze i najczęściej wybierane drzewa owocowe, jakie zasadza się w przydomowych ogródkach i działkach. Równie chętnie korzysta się z nich podczas przyrządzania przetworów i pieczeniu ciast. Nie należy też zapominać tym, że stanowią doskonały dodatek do deserów. Zawierają w sobie mnóstwo składników odżywczych, wspomagających prawidłową pracę organizmu. To właśnie jabłka stanowią jeden z podstawowych elementów zrównoważonej diety. Jesteśmy także jednym z głównych eksporterów jabłek na całą Europę i świat. Nasze uprawy cenione są za różnorodność odmian i obfitość zbiorów. Na polskim rynku nie ma miesiąca, kiedy konsument nie miałby możliwości ich zakupu.
1. Antonówka zwykła:
Pochodzi z Rosji, przybyła do Polski ok. XIX wieku. Jest odporna na mróz i choroby. Ma małe wymagania glebowe – ziemia piaszczysta lub przeciętna. Potrzebuje słonecznego miejsca, aby prawidłowo rosła i owocowała. Należy do odmian stosunkowo późnych, dojrzewa między lipcem a październikiem – można zbierać opadłe owoce, a przechowywać nawet do grudnia w spiżarniach. Świetnie nadaje się do ciast, na dżemy, marmolady, galaretki, powidła i soki, również do zakwaszania bigosu oraz do suszenia. Posiada duże, okrągłe owoce i gładką, lśniącą, zieloną skórkę. Mają lekko kwaśny smak i soczysty miąższ.
2. Gala:
Pochodzi z Nowej Zelandii, przybyła do Polski ok. 1930 roku. Nadają się do suszenia i jedzenia na surowo oraz do różnorodnych przetworów. Jest odporna na mróz i sporą część chorób, jakie dotykają drzewa owocowe. Wymaga zazwyczaj żyznej, lekko kwaśnej gleby oraz nasłonecznionego miejsca. Posiada bardzo obfite plony – zbiera się je w drugiej połowie września, a jabłka są gotowe do surowego spożycia po kilku tygodniach spędzonych w spiżarni. Wytrzymują nawet do wiosny następnego roku, jeżeli są odpowiednio przechowywane. Ma żółto-czerwoną skórkę i średniej wielkości owoce. Ich miąższ jest kruchy i słodki. Jest także dobrym zapylaczem dla innych odmian jabłoni.
3. Golden Delicious:
Pochodzi z Stanów Zjednoczonych, w Polsce stała się popularna w latach 70. ubiegłego wieku. Jest to odmiana wrażliwa na mróz oraz choroby, głównie na parcha i mączniaka. Owocuje obficie między kwietniem a majem, jednak często zdarza się, że jedynie co drugi rok. Jabłka są gotowe do spożycia w środku zimy. Posiada zielonkawo-żółtą skórkę i okrągłe, średniej wielkości owoce. Trudna w przechowywaniu, ponieważ szybko więdnie. Jest natomiast jedną ze smaczniejszych odmian, doskonale nadającą się do ciast, deserów i soków. Wymaga sąsiedztw odmian zapylających.
4. Idared:
Pochodzi ze Stanów Zjednoczonych jako efekt skrzyżowania dwóch innych odmian: Jonatana i Wagenera. Jest stosunkowo odporna na mróz i parcha jabłoni, jednak jest wrażliwa na mączniaka. Konieczna stosunkowo wilgotna gleba i słoneczne miejsce. Corocznie owocuje bardzo obficie. Jej owoce są zdatne do spożycia w styczniu po uprzednim, kilkutygodniowym przechowaniu. Mają grubą, błyszczącą, jasnożółtą skórkę. Ich owoce mają kulisty kształt, soczysty miąższ oraz lekko kwaskowy smak. Jest to odmiana samopylna i łatwa w uprawie, co sprawia, że jest stosunkowo popularna w polskich sadach.
5. Jonagold:
Pochodzi ze Stanów Zjednoczonych jako rezultat skrzyżowania dwóch innych odmian: Jonatan i Golden Delicious. Jest stosunkowo dobrze odporna na mróz, mniej podatna na mączniaka niż na parcha jabłoni. Ma umiarkowane wymagania glebowe – powinna być wilgotna – oraz zasadzona w słonecznym miejscu. Owocuje nie tylko obficie, ale też regularnie. Jej owoce można zbierać już w połowie października. Mają one lekko stożkowaty kształt, soczysty, lekko kwaskowaty miąższ. W przechowaniu można je trzymać nawet do marca. Idealnie nadaje się na przetwory i desery. Do jej owocowania konieczne jest sąsiedztwo odmian zapylających.
6. Kosztela:
Pochodzi z Polski, znana już w XVII wieku. Odmiana odporna na mróz i choroby. Nie ma dużych wymagań glebowych – potrzebuje przeciętnej ziemi o lekko kwaśnym odczynie. Gdy jej jabłka odpowiednio długo odleżą w spiżarni, stają się bardzo smaczne i zdatne do spożycia w okresie jesienno-zimowym. Owocuje raczej słabo, w dodatku jej plony można zbierać zazwyczaj co drugi rok. Żółtawo-zielona skórka pokrywająca średniej wielkości owoce. Ma bardzo słodki miąższ. Przy najmniejszym stłuczeniu pojawią się na jej powierzchni sińce, co sprawia, że niezwykle trudno jest ją zbierać, a tym bardziej przewozić. Idealnie nadaje się do surowego spożycia i do deserów.
7. Ligol:
Pochodzi z Polski jako rezultat skrzyżowania dwóch innych odmian: Linda i Golden Delicious. Potrzebuje stosunkowo słonecznego miejsca i umiarkowanie wilgotnej gleby, aby rosnąć. Jest stosunkowo odporna na mróz, jednak przez trzeba ją chronić przed parchą i mączniakiem. Owocuje obficie, często jednak naprzemiennie. Jest to odmiana wczesnozimowa, stąd jej owoce są gotowe do spożycia w okolicach lutego i marca. Mają twardą, błyszczącą i jasno-zielonkawą skórkę oraz duży owoc o lekko stożkowatym kształcie. Mają kruchy miąższ i słodko-kwaśny smak.
8. Szampion:
Pochodzi z Republiki Czeskiej jako efekt skrzyżowania dwóch innych odmian: Golden Delicious i Koksy Pomarańczowej. Owocuje obficie i corocznie. Potrzebuje stosunkowo nasłonecznionego miejsca o umiarkowanie wilgotnej glebie. Jest stosunkowo wrażliwa na mróz i niezbyt odporna na raka jabłoni i gumowatość drewna, za to mało podatna na parcha jabłoni i mączniaka. Można je stosunkowo długo przechowywać, ponieważ się nie psują, ale tracą smak i łatwo więdną. Do spożycia w okolicach lutego. Owoce są średniej wielkości, posiadają lekko stożkowaty kształt i gładką, suchą, żółtawą skórkę. Mają soczysty i słodki miąższ z nutką kwaskowatości. Nadaje się do surowego spożycia i deserów. Odmiana wymagająca w sąsiedztwie jabłoni zapylającej.
9. Papierówka:
Pochodzi z rejonów nadbałtyckich, jedna z najpopularniejszych odmian w polskich sadach. Odporna na mróz i mączniaka, choć wrażliwa na parcha jabłoni. Idealnie nadaje się do bezpośredniego spożycia, deserów i różnorodnych przetworów. Posiada jasno zielonkawe, średniej wielkości owoce o stożkowatym kształcie. Mają gładką, cienką i suchą skórkę oraz kwaskowaty, delikatny miąższ. Można ją przechowywać do 3 tygodni od chwili zebrania. Owocuje lepiej przy zapylaniu.
10. Celeste
Pochodzi z Niemiec. Mało odporna na parcha, mączniaka i raka drzew owocowych. Owocuje średnio obficie, ale naprzemiennie. Łatwa w przechowywaniu, zachowuje smak przez dłuższy czas, choć może się obsypywać w czasie zbiorów. Jej jabłka można spożywać późno jesienią i zimą. Posiada średniej wielkości owoce o cylindrycznym kształcie oraz gładką, błyszczącą żółto-czerwoną skórkę i słodko-kwaśny, chrypiący miąższ. To jedna ze smaczniejszych letnich odmian, wymagająca w swoim sąsiedztwie zapylacza, aby wydawała obfite plony.
11. Goldstar
Pochodzi z Republiki Czeskiej jako rezultat skrzyżowania dwóch innych odmian: Rubin i Vanda. Nadaje się zarówno do uprawy amatorskiej, jak i sadowniczej. Jest odporna na parcha i mączniaka, ale stosunkowo wrażliwa na mróz, dlatego trzeba ją odpowiednio zabezpieczać na okres zimowy. Owocuje regularnie i bardzo obficie. Posiada dużo, zielono-żółte owoce o soczystym, słodko-kwaśnym miąższu. Jej owoce można przechowywać aż do końca grudnia. W dodatku nie opadają przed zbiorem. Nadaje się do bezpośredniego spożycia, jak i do deserów, przetworów i soków.
12. Rubin:
Pochodzi z Republiki Czeskiej jako efekt skrzyżowania dwóch innych odmian: Lorda Lambourne i Golden Delicious, w Polsce znana jest od blisko trzydziestu lat. Wymaga stosunkowo nasłonecznionego miejsca o umiarkowanej wilgotności ziemi. Odmiana dość wrażliwa na mróz, w dodatku średnio wrażliwa na parcha jabłoni i bardzo wrażliwa na mączniaka. Owocuje niezbyt obficie i regularnie, choć w swoim sąsiedztwie potrzebuje zapylacza. Wartość konsumpcyjną zyskuje dopiero listopadzie, co czyni ją odmianą późnozimową. Mimo to w spiżarni można ją przechowywać aż do marca. Owoce są duże o kulistym kształcie. Mają gładką, żółtą skórkę i kruchy, delikatny i słodkawo-winny miąższ. Idealnie nadaje się do uprawy na działkach i przydomowych ogródkach.
13. Topaz
Pochodzi z Republiki Czeskiej jako rezultat skrzyżowania dwóch innych odmian: Rubinu i Vandy, z kolei na polskim rynku pojawiła się stosunkowo niedawno. Są bardzo odporne na parcha, choć średnio wrażliwe na mączniaka. Jest jednak wyjątkowo podatna na mróz. Mają obfite i regularne plony. Posiada średniej wielkości owoce o słodko-kwaśnym smaku i kulistym kształcie. Ich skórka ma żółtawo-zielony odcień. Doskonale nadaje się do deserów i spożycia na surowo. Mają tendencje do opadania z drzew jeszcze przed okresem zbiorów. Przechowywać je można aż do kwietnia.
14. Lobo :
Pochodzi z Kanady, w Polsce znana od niecałych dwóch dekad, mimo to cieszy się ogromną popularnością wśród sadowników i konsumentów. Potrzebuje stosunkowo dobrze nasłonecznionego miejsca o umiarkowanej wilgotności gleby. Uprawiane na przeciętnej jakości ziemi. Owocuje corocznie, jednak w późniejszych latach może dojść do naprzemiennego wydawania plonów. Odporna na mróz i mącznika, ale podatna na parcha jabłoni, stąd konieczne jest ochrona za pomocą środków chemicznych. Aby wydała obfite plony, konieczne jest sąsiedztwo z innymi odmianami zapylającymi. Jest odmianą jesienną, co oznacza, że jabłka gotowe są do spożycia w grudniu. Posiada owoce średniej wielkości, o kulistym, lekko stożkowatym kształcie i gładkiej, błyszczącej i zielonkawożółtej skórce. Mają soczysty, kruchy, aromatyczny i słodko-kwaskawy miąższ.
15. Gloster:
Pochodzi z Niemiec jako rezultat skrzyżowania dwóch innych odmian: Glockenapfel i Richared Delicious. Jest średnio wytrzymała na mróz i parcha jabłoni, lecz mało podatna na mącznika. Obficie owocuje i jest dobrym zapylaczem dla niektórych odmian, choć sam jest obcopylny i wymaga sąsiedztwa innych zapylaczy. Potrzebuje średnio nasłonecznionego miejsca. Jej owoce mają stożkowaty kształt i są stosunkowo duże oraz posiadają błyszczącą, zielonkawożółtą skórkę.
Mają soczysty, drobnoziarnisty miąższ. Przechowywać je można nawet do stycznia, a nawet końca lutego.
