Wiśnie to drzewa lub krzewy należące do rodziny różowatych (Rosaceae). Na świecie występuje około 60 gatunków wiśni. Naturalnie wiśnie występują strefie umiarkowanej półkuli północnej. W Polsce w stanie naturalnym występują tylko dwa gatunki wiśni: wiśnia karłowata, oraz czereśnia ptasia, zwana też trześnią. Zarówno drzewa, jak i krzewy mają owalne lub eliptyczne, zielone liście oraz białe lub różowe kwiaty. Wiśnie wytwarzają okrągłe owoce zawierające kulistą pestkę i bardzo soczysty miąższ. Kolor owoców może być różny w zależności od odmiany, przeważnie jest to kolor ciemnoczerwony, niemal czarny do jaskrawoczerwonego. Wiśnie uprawne dzielą się na dwie kategorie: jako drzewa owocowe oraz jako rośliny ozdobne.

Uprawa wiśni jest dość łatwa i nie wymaga wielu zabiegów pielęgnacyjnych. Wiśnie owocowe powinny być uprawiane na stanowiskach słonecznych i osłoniętych od wiatru. Odradza się uprawę wiśni we wszelkich zagłębieniach terenu, gdyż w przypadku zimniejszej wiosny, u niektórych odmian może to spowodować przemarznięcie kwiatów i późniejszy brak owoców. Najlepsze owoce można uzyskać uprawiając wiśnię na glebie piaszczystej lub gliniasto-piaszczystej. Wiśnie są stosunkowo odporne na suszę. Większość odmian wiśni kwitnie na przełomie kwietnia i maja, a owoce można zbierać od lipca do sierpnia.
Owoce wiśni cieszą się dużą popularnością w Polsce ze względu na swoje właściwości smakowe i odżywcze. Dlatego też są szeroko wykorzystywane w kuchni oraz w tradycyjnej medycynie ludowej. W 100 g wiśni zawarte jest: 1 g białka, 0, 3 g tłuszczów, 12, 18 g węglowodanów, 1, 6 g błonnika, wiele witamin(m. in. 10 mg witaminy C, 0, 4 mg witaminy B6, 0, 07 mg witaminy E, 0, 03 mg tiaminy, 0, 4 mg niacyny) oraz minerałów (16 mg wapnia, 0, 32 mg żelaza, 9 mg magnezu, 15 mg fosforu, 173 mg potasu, 3 mg sodu, 0, 1 mg cynku), a nadto 8 µg kwasu foliowego. 100 g owoców wiśni to 50 kcal. Jak widać wiśnie to samo zdrowie.

Ciekawą właściwością owoców wiśni, jest ich niski indeks glikemiczny (22). Dzięki temu po te owoce i ich przetwory mogą spokojnie sięgać osoby chorujące na cukrzycę. Muszą jednak pamiętać, żeby nie były to słodzone soki wiśniowe. Najlepiej zjadać świeże owoce lub pić sok świeżo wyciśnięty z owoców i rozrobiony z wodą. Dzięki swemu kwaskowatemu posmakowi i niskiej zawartości cukru sok wiśniowy świetnie gasi pragnienie podczas upałów.

ODMIANY WIŚNI

Poszczególne odmiany wiśni uprawianych w Polsce ze względu na owoce, różnią się nieco smakiem owoców, kształtem i wielkością drzew oraz terminem dojrzewania. Wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje odmian wiśni: czerechy (czyli mieszańce wiśni z czereśniami), szklanki (posiadające jasne owoce o bezbarwnym soku) i wiśnie czarne (posiadające ciemne owoce i silnie barwiący sok).

CZEREŚNIOWIŚNIA HORTENSJA

Czereśniowiśnia HORTENSJA to stara krzyżówka wiśni i czereśni wyhodowana we Francji (zwana jest również „czerechą”, ale nazwa ta jest stosunkowo mało popularna). Jest to odmiana wytrzymała na mróz i typowe dla wiśni choroby. Czereśniowiśnia Hortensja – podobnie jak większość odmian wiśni – najlepiej rośnie i owocuje w glebie piaszczystej oraz w miejscach zacisznych. Ta popularna krzyżówka posiada charakterystyczne cechy obu gatunków, z których powstała. Smak i wygląd owoców oraz odporność na mróz, to cechy przejęte z czereśni, natomiast pod względem wymagań co do uprawy cechuje się podobieństwem do wiśni.

Owoce tej odmiany wiśni są dość duże (2-2, 5 cm średnicy, 7 g wagi), o kształcie lekko wydłużonym i przypominającym serce, mają błyszczącą żółto-czerwoną skórkę, jasny miąższ i jasny, niebrudzący sok. Mają pyszny smak, są słodkie, lekko kwaskowate. Zbiory odbywają się od początku lipca, a jeśli wiosna była bardzo ciepła, to nawet pod koniec czerwca. Ze względu na małą przewidywalność zbiorów nie cieszy się powodzeniem sadowników i uprawiana jest raczej amatorsko w ogródkach przydomowych lub ogródkach działkowych.

WIŚNIA DEBRECENI BOTERMO

Wiśnia Debreceni Botermo, to jedna z węgierskich odmian wiśni pospolitej, w Polsce zwana popularnie Debreczynką. W okresie kwitnienia, tj. od kwietnia do maja, drzewo obsypuje się dużą ilością kwiatów w jasnych barwach (białe, beżowe lub kremowe). Kwiaty te wyglądają niezwykle malowniczo na tle soczystej zieleni dużych (12cm długości i 4 cm szerokości) liści. Wczesnym latem (koniec czerwca-początek lipca) rodzi dużą ilość bardzo smacznych słodko-kwaśnych owoców. Owoce te mają kształt wydłużony, lekko sercowaty, pokryte są błyszczącą żywoczerwoną skórką, zawierają soczysty miąższ o ciemnoczerwonym soku. Owoce wiśni Debreceni Botermo są dość duże (2-2, 5 cm średnicy i 5, 5-7 g wagi) i co roku jest ich dużo, co powoduje, że jest to bardzo popularna odmiana.
Najlepiej rośnie i owocuje na stanowiskach słonecznych lub półcienistych, lekko przewiewnych. Preferuje glebę przepuszczalną, umiarkowanie wilgotną i niezbyt ciężką o wysokiej zawartości wapnia. Jest bardzo odporna na mróz i choroby.

WIŚNIA KELLERIS

Wiśnia Kelleris to duńska odmiana wiśni. Obficie rodzi średniej wielkości owoce (o wadze 5-6 g), nieco wydłużone, ciemnoczerwone z delikatnym, słodkokwaśnym i bardzo smacznym miąższem. Sok o barwie rubinowej, nie wycieka podczas odrywania szypułki. Prawidłowo uprawiane drzewko owocuje już w 3 roku od nasadzenia. Kwitnie pięknymi jasnymi kwiatami w barwie od białej do kremowej. Okres kwitnienia przypada na maj-czerwiec, natomiast owoce zbierać można od połowy lipca.
Tę odmianę należy sadzić na stanowiskach słonecznych, w podłożu lekkim, żyznym i bogatym w wapń (jest to bardzo ważne dla prawidłowego rozwoju zwłaszcza młodego drzewka, w pierwszych latach warto dodatkowo sztucznie wzbogacić glebę wapniem). Ponieważ jest to odmiana samopylna, nie ma potrzeby sadzenia jej w sąsiedztwie zapylaczy, a wręcz sama jest doskonałym zapylaczem dla innych odmian. Najlepiej sadzić wiosną od marca do maja lub jesienią od września do października. Odmiana jest wysoce mrozoodporna, ale niestety podatna na choroby grzybicze.

WIŚNIA LUCYNA

Wiśnia Lucyna to polska odmiana wiśni. Powstała w Instytucie Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach na skutek skrzyżowania odmian Łutówka oraz Schirpotreb. Ponieważ jej pokrój pozwala na mechaniczny zbiór owoców, szybko stała się jedną najpopularniejszych odmian wśród sadowników. Owocuje umiarkowanie, ale regularnie już od drugiego roku od nasadzenia. Owoce są średniej wilkości (o wadze 5-6 g), w kształcie lekko spłaszczonej kuli, ciemnoczerwone. Miąższ jest słodko kwaskowaty, bardzo smaczny zarówno jedzony świeżo po zerwaniu, jak i po przetworzeniu w postaci np. soku czy dżemu.
Wiśnia Lucyna lubi stanowiska słoneczne lub lekko ocienione ale ciepłe i osłonięte od nadmiernych podmuchów wiatru. Najlepiej rośnie i owocuje w glebie żyznej, obojętnej, wapiennej i umiarkowanie wilgotnej. Jest to odmiana średniopóźna. Okres kwitnienia przypada na maj-czerwiec, natomiast zbirów można dokonywać pod koniec lipca. Wiśnia Lucyna jest bardzo odporna na mróz i choroby, a owoce nie chorują na gorzką zgniliznę.

WIŚNIA NANA

Wiśnia Nana to odmiana wiśni będąca krzyżówką odmian Crisana i Morella Neagra wyhodowana w Rumunii. Rodzi owoce średniej wielkości o wadze do 5 g, w kształcie nieco przypominającym serce, czasami kuliste. Owoce pokryte są błyszczącą skórką w kolorze początkowo jasnoczerwonym, później przechodzącym w bardzo ciemne bordo. Mają średnio smaczny, słodkawo-kwaśny czerwony miąższ i taki sam sok. Zbiorów dokonywać można od początku lipca.
Wiśnia Lucyna preferuje stanowiska nasłonecznione. Gleba powinna być bogata w wapń i umiarkowanie wilgotna. Ze względu na wysoką odporność na choroby i mróz oraz obfite coroczne plony, jest to odmiana bardzo ceniona zarówno przez sadowników jak i amatorów.

WIŚNIA NEFRIS

Wiśnia Nefris, to odmiana wiśni o nieznanym pochodzeniu, ale uznawana za polską ze względu na odkrycie jej przez prof. Zawilskiego w Łochowie. Drzewa tej odmiany mają pokrój krzaczasty, rosną słabo lub średnio silnie i tworzą bardzo gęstą koronę. Kwitnie średnio wcześnie. Kwiaty początkowo są białe, ale pod koniec kwitnienia przebarwiają się na różowo. Cechą charakterystyczną wiśni Nefris jest odporność kwiatów na chłody w okresie kwitnienia. Owocuje obficie owocami średniej wielkości (o wadze 5-6 gram), ciemnoczerwonymi. Miąższ owoców jest delikatny, bardzo soczysty o smaku kwaśnym. Sok również jest ciemnoczerwony i nie wycieka podczas transportu czy magazynowania. Zbiory owoców można rozpocząć w połowie lipca, jest więc to odmiana średnio wczesna.
Wiśnia Nefris najlepiej rośnie na glebach piaszczystych (V klasy), umiarkowanie wilgotnych o odczynie obojętnym. Wymaga słonecznego stanowiska. Jest bardzo odporna na mróz, ale niestety mało odporna na choroby (szczególnie raka bakteryjnego, drobną plamistość i dziurkowatość liści), co powoduje, że jest ona mniej chętnie wybierana do ogrodów przydomowych.

WIŚNIA NORTH STAR

Wiśnia North Star jest odmianą wiśni wyselekcjonowaną w Kanadzie. Jest to krzyżówka odmian Wiśni Łutówki i Wiśni Syberyjskiej. W Polsce występuje pod postacią niewielkich drzewek. Ze względu na obfite owocowanie, dużą mrozoodporność i bardzo dobrą odporność na choroby, jest to odmiana chętnie sadzona zarówno przez producentów towarowych, jak i amatorów w przydomowych ogródkach. Kwitnie wcześnie, ale jej kwiaty są odporne na mróz, więc ryzyko braku plonów jest minimalne. Owocuje już w drugim roku od nasadzenia. Owoce tej odmiany są dosyć drobne (ich waga waha się między 3, 5 i -4, 5 grama), bardzo ciemnoczerwone, sprawiające wrażenie wręcz czarnych, kuliste, czasami nerkowate. Miąższ i sok owoców jest równie ciemny i barwiący. Smak owoców jest bardzo dobry, delikatnie kwaskowaty z cynamonową nutą.
Wiśnia North Star najlepiej rośnie i najobficiej owocuje w glebie żyznej o odczynie obojętnym i umiarkowanej wilgotności. Jak wszystkie wiśnie, preferuje stanowiska słoneczne i niezbyt wietrzne. Wiśnia Nefris jest mrozoodporna i mało podatna na choroby, ale za to trzeba liczyć się z tym, że jest ona przysmakiem ptaków.

WIŚNIA PANDY

Wiśnia Pandy to węgierska odmiana wiśni, ale obecnie uprawiana już tylko w Polsce i Czechach, natomiast w rodzimym kraju jest mało znana. Drzewa tej odmiany rosną silnie, tworząc luźną koronę w jajowatym kształcie. Wiśnia Pandy pierwsze owoce rodzi w trzecim roku od nasadzenia. Kwitnie średnio wcześnie, a jej białe (rzadziej beżowe lub kremowe) kwiaty nie są odporne na niskie temperatury, co niesie ryzyko niewielkich plonów. W sprzyjających warunkach owocuje bardzo obficie. Owoce wiśni Pandy uznawane są za jedne z najsmaczniejszych, jeśli nie najsmaczniejsze, wiśnie. Są one bardzo duże (waga dochodzi do 6-7 g), kuliste lub nerkowate, pokryte ciemnoczerwoną skórką. Ich mięsisty miąższ jest równie ciemny, podobnie jak sok, który mimo to nie barwi. Okres zbioru przypada na drugą połowę lipca.
Wiśnia Pandy najlepiej rośnie i odwdzięcza się najlepszymi owocami posadzona na stanowisku słonecznym, ciepłym i lekko przewiewnym. Preferuje gleby przepuszczalne i umiarkowanie wilgotne. Wiśnia Pandy jest średnio mrozoodporna, ale za to bardzo odporna na choroby.

WIŚNIA SABINA

Wiśnia Sabina, to polska wczesna odmiana wiśni wyhodowana w Instytucie Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach. Drzewa tej odmiany rosną silnie tworząc kulistą koronę. Kwitnie i owocuje wcześnie. Okres kwitnienia przypada na przełom kwietnia i maja, natomiast owoce zbierać można na początku lipca. Owocuje obficie i regularnie począwszy od drugiego roku po nasadzeniu. Rodzi owoce średniej wielkości (o wadze 4, 5-5 g), kuliste, lekko spłaszczone, ciemnoczerwone, zawierające bardzo smaczny i aromatyczny, kwaskowatosłodki miąższ oraz taki sam sok.
Wiśnia Sabina nie ma specjalnych wymagań co do warunków uprawy. Jak większość odmian wiśni do prawidłowego wzrostu i owocowania potrzebuje słonecznego i osłoniętego od wiatru stanowiska. Wymagania co do gleby są jeszcze mniejsze – rośnie dobrze nawet na suchych glebach piaszczystych. Drzewa tej odmiany bardzo dobrze znoszą mrozy oraz są wysoce odporne na choroby.

WIŚNIA SZKLANKA

Wiśnie szklanki to dość mocno zróżnicowana grupa odmian wiśni. Ogólnie są to odmiany o owocach wybitnie deserowych. Ich sok jest bezbarwny, dlatego nie bardzo nadają się do użycia w przetworach. Wśród nich znajdują się odmiany o drzewach różniących się siłą wzrostu, odpornością na choroby i temperaturę. Owoce również mogą mieć różną wielkość, kształt i smak. Wiśnie szklanki charakteryzują się bardzo dobrymi owocami, przeważnie średniej wielkości (o wadze od 4, 5 do 5, 5 g). W większości odmian wiśni szklanek owoce są raczej jasnego koloru i posiadają dość jasny miąższ podobny do miąższu czereśni.
Jedną z najpopularniejszych odmian wiśni szklanki jest Wczesna Ludwika. To stara odmiana odznaczająca się silnym wzrostem i długowiecznością. Rodzi owoce o miękkim miąższu barwy pomarańczowo-kremowej. Owoce te są bardzo soczyste o smaku kwaśno-słodkawym. Popularność tej odmiany wynika m. in. z tego, że wcześnie wchodzi w okres owocowania, plonuje obficie każdego roku, dobrze znosi mrozy, susze i większość chorób.

WIŚNIA WANDA

Wiśnia Wanda to polska odmiana wiśni. Powstała ze skrzyżowania odmiany Wiśnia Nefris i odmiany Wiśnia Wołyńska. Drzewa tej odmiany rosną stosunkowo wysokie i tworzą bardzo rozłożystą, gęstą koronę. Wiśnia Wanda owocuje dość wcześnie, bo już w pierwszej połowie lipca. Rodzi drobne ciemnoczerwone owoce o kulistym kształcie. Miąższ i sok owoców również jest ciemnoczerwony. Owoce są bardzo smaczne, wyraźnie kwaskowate. Owoce znajdują zastosowanie głównie w przetwórstwie, rzadziej jako owoce deserowe.
Odmianę tę najlepiej sadzić w glebie żyznej, przepuszczalnej, ciepłej, dość wilgotnej, lekko kwaśnej. Preferuje stanowiska nasłonecznione i niezbyt wietrzne. Odmiana jest odporna na mróz i większość chorób typowych dla drzew rodzących owoce pestkowe. Jest to jedna z najpopularniejszych odmian wiśni w Polsce.